خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و ادب: در پی اظهارات روز گذشته چند تن از مجریان برگزاری بیستمین نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته بندی در نشست خبری که در آن به عملکرد جلال ذکایی مدیرکل سابق دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتقاد شده بود، ذکایی با ارسال جوابیه‌ای تحت عنوان «نقش تو چون آینه بنمود راست - خود شکن آیینه شکستن خطاست!» به مهر، به این اظهارات پاسخ داده است.
متن پاسخ ارسالی از طرف ذکایی عیناً در ذیل از نظر خوانندگان می‌گذرد:
با سلام و احترام
از آنجا که در اخبار روز شنبه دوم آذرماه 1392 در گزارش نشست خبری بیستمین نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی تهران، نکاتی مطرح گردید و نسبت‌هایی به اینجانب داده شد، لذا علیرغم میل باطنی، لازم دیدم نکاتی را از باب یادآوری به محضر شریف اهالی صنف چاپ بازگو نمایم.
قبل از هر نکته‌ای ابتدا لازم می‌دانم از زحمات کلیه عزیزانی که برای ارتقاء و تعالی صنعت چاپ می‌کوشند، تشکر و قدردانی و به ویژه سپاس خود را نثار بزرگوارانی نمایم که شان و شرافت قلم و کلام را پاس داشته و با کلام نیکو حرمت این صنعت فرهنگی را حراست می‌نمایند.
اما نکات متعددی در گزارش مربوطه درج شده بود که به تفصیل به آن خواهم پرداخت و در پایان با چند سوال مختصر از افکار عمومی صنعت چاپ کشور، سخن را به خاتمه خواهم برد.
1- یکی از نکاتی که طی سالهای گذشته نیز به آن اذعان داشته‌ام، این واقعیت است که نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی و رویدادهای ملی نظیر آن، همچون جشنواره صنعت چاپ از نمادهای ملی صنعت چاپ است و باید در حفظ و حراست و پویایی و بالندگی آن کوشید. اما این معنا بدین مفهوم نیست که چشم بر عیوب و نواقص آن بپوشیم و هر آنچه می‌گذرد را به بهانه تضعیف این رویدادها نادیده بگیریم.
2- یکی از مشکلاتی که دست‌اندرکاران برگزاری نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی همواره از آن شکوه و گلایه دارند، تنگنای زمانی و نبود فرصت مناسب برای نصب ماشین‌آلات سنگین صنعت چاپ است و همواره این نکته، توجیهی برای عدم حضور شرکتهای بزرگ تولیدکننده ماشین‌آلات چاپ افست ذکر می‌شود. حال آنکه دلیل عدم حضور این شرکت‌ها نه فقط زمان مناسب بلکه نکات دیگری است که به آن اشاره خواهد شد.
الف) در بسیاری از نمایشگاههای بزرگ دنیا، به دلیل فشردگی زمان برگزاری نمایشگاهها، زمان تجهیز و تخلیه 48 ساعت قبل و 24 ساعت پس از برگزاری است. برای اثبات این مدعا می‌توانید به وب‌سایت بسیاری از این نمایشگاهها مراجعه نموده و از نزدیک با شرایط آنها آشنا شوید.
ب) آیا صرفاً دستگاههای چاپ هستند که نیاز به زمان لازم برای نصب دارند، یا سایر دستگاهها نیز شرایط مشابهی دارند؟ شرکت سهامی نمایشگاههای بین‌المللی تهران در طول سال میزبان دهها نمایشگاه است که در این نمایشگاهها تجهیزات به مراتب سنگین‌تری از نمایشگاه چاپ (با همان زمان 48 ساعته) نصب و بهره‌برداری می‌شوند. برای نمونه رجوع کنید به نمایشگاههای صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع ریلی، کشاورزی، معدن، سیستمهای حرارتی و برودتی، فولاد و ...
ج) سابقه برگزاری اولین دوره نمایشگاه پکو در شهر مقدس مشهد نیز اثبات کرد که در 48 ساعت نیز می‌توان دستگاه چاپ نصب کرد و به نمایش عموم گذاشت.
د) سوال دیگر اینکه صاحبان شرکتهای بزرگ و یا نمایندگان آنان در ایران چنانچه قادر به نصب دستگاه در این فرصت اندک نیستند، چگونه در همین مجال کوتاه در نمایشگاه Tuyap ترکیه و یا Gulf Print امارات شرکت می‌نمایند؟ و یا چگونه است که هیچ یک از این شرکت‌ها حاضر نیستند حتی در حد غرفۀ Office در این نمایشگاه شرکت کنند و به معرفی محصولات خود بپردازند؟ اما حاضرند رنج سفر را بر خود هموار کنند و در غرفه نمایشگاه Gulf Print از میهمانان ایرانی استقبال نمایند.
خوب است بدانید که بر اساس گزارش برگزارکنندگان نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی دبی بیشترین تمركز آنان، بازديد كنندگان ایرانی بوده‌اند و به خاطر رضایت آنان تاریخ نمایشگاه را از اواخر ماه فوریه (اوج فعالیت چاپخانه‌داران ایرانی در اسفندماه) به اوایل ماه مارس (تعطیلات عید نوروز) تغییر داده‌اند.
بد نیست در این مجال نگاه کوتاهی داشته باشیم به برخی از این نمایشگاهها:
نمایشگاه چاپ ترکیه در سال اخیر با 520 شرکت‌کننده از 38 کشور 342/38 بازدیدکننده داشته که 337/26 نفر آنان از 72 شهر ترکیه و 2005 بازدیدکننده نیز از 66 کشور جهان بوده‌اند.
نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی پاکستان با 200 شرکت‌کننده از 21 کشور در فضایی بالغ بر 9000 مترمربع برگزار شده که 654/17 بازدیدکننده داشته است.
نمایشگاه بسته‌بندی ترکیه در فضایی بالغ بر 98000 مترمربع با 1217 شرکت‌کننده از 42 کشور جهان و 207/45 بازدیدکننده از 84 کشور جهان برگزار شده است که از این تعداد 364/41 بازدیدکننده داخلی و 843/3 بازدیدکننده خارجی بوده‌اند.
نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی دوبی با داشتن 300 غرفه در چهار سالن برگزار شد که 9408 بازدیدکننده از 93 کشور جهان داشت و بازدیدکنندگان ایرانی، پس از عربستان سعودی، چین، هند، عمان و پاکستان بیشترین تعداد را بخود اختصاص دادند.
البته ارایه چنین اعداد و ارقامی را هیچگاه نباید از نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی تهران انتظار داشت، چرا که اساساً مفهوم اطلاع‌رسانی در این نمایشگاه غیر قابل دسترسی است (رجوع کنید به سایت رسمی نمایشگاه www.iranpack-print.ir)
هـ) فرض را بر این می‌گذاریم که استدلال آقایان برگزارکننده در مورد دستگاههای افست صحیح باشد و عدم حضور شرکتهای بزرگ، کمبود زمان و نظایر آن باشد! در مورد دستگاههای چاپ دیجیتال چگونه می‌توانیم این توجیه را بپذیریم؟ این دوستان به خوبی می‌دانند که دستگاههای چاپ دیجیتال در کمتر از 4 ساعت نصب، راه‌اندازی و آمادۀ بهره‌برداری‌اند.
چگونه است که عموم واردکنندگان این دستگاهها طی سالهای اخیر به نمایشگاه همجوار، یعنی نمایشگاه تبلیغات و بازاریابی کوچ کرده‌اند؟ آیا نه این است که عدم کفایت برگزارکنندگان نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی دلیل آن است؟
حتماً مستحضر هستید که هزینه‌های دریافتی از ایشان در نمایشگاه تبلیغات نیز به صورت ارزی دریافت می‌شود و هیچ تفاوتی بین هزینه‌های ایشان نیست. آیا با همین بضاعت تقاضای برگزاری نمایشگاه چاپ دیجیتال را دارند؟
3- نکته بعدی ارایه اعداد و ارقام مربوط به فضای نمایشگاهی است که باید به آن توجه داشت.
الف) در بخشی از گزارش آمده است که امسال فضای سرپوشیده نمایشگاه 35 هزار مترمربع و متراژ کلی فضای داخلی 13 هزار و 130 مترمربع است. با این حساب و بر اساس گزارش برگزارکنندگان محترم، این نمایشگاه 5 هزار مترمربع کوچکتر از نمایشگاه سال گذشته است.
همچنین در بخش دیگری نایب رئیس محترم اتحادیه لیتوگرافان از افزایش 120 درصدی فضای واگذارشده به شرکت‌کنندگان خارجی خبر داده و گفته است: «سال گذشته متراژی که به شرکت‌کنندگان خارجی واگذار شده بود تنها 700 مترمربع بود، اما امسال و تا همین لحظه بالغ بر 1500 مترمربع فضا در بخش خارجی واگذار شده است»
خوب است در اینجا نیز به گزارش سال گذشته همین دوستان رجوع کنید و در خبرها اعلام واگذاری یک هزار متر غرفه به شرکت‌کنندگان خارجی را ملاحظه نمائید. البته هنوز اعداد واقعی برای هیچکس آشکار نیست، چرا که مکانیزم نظارتی برای فعالیت برگزارکنندگان وجود ندارد.
ب) غلبه کمیت بر کیفیت یکی از آسیب‌های جدی نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی تهران است. تا آنجا که برای فروش ارزی و ارایه آمارهای آنچنانی و متعاقباً درآمدهای حاصل از آن، ارایه غرفه به هر شکلی را برای برگزارکنندگان به امری عادی تبدیل کرده است.
با مروری بر شرکت‌کنندگان خارجی نمایشگاه گذشته درمی‌یابیم که شرکت‌کنندگان حاضر در نمایشگاه، نه تنها هیچ تکنولوژی جدیدی را به کشور عرضه نکرده‌اند، بلکه بسیاری از آنان رقبای چاپخانه‌های ایرانی هستند که به قصد صید سفارشات شرکتهای بزرگ ایرانی به کشور ما سفر کرده‌اند.
شرکت‌هایی از ترکیه، امارات متحده عربی و عربستان سعودی از آن جمله‌اند که با مراجعه به سایت اختصاصی این شرکت‌ها (برگرفته از کتاب نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی تهران) به ماهیت فعالیت آنها و قصد و نیت ایشان از حضور در نمایشگاه تهران پی می‌بریم. آیا این خدمت به چاپخانه‌داران ایرانی است؟
4- در بخش دیگری از این نشست خبری جناب آقای میرمیری عضو محترم هیات مدیره مجمع صنوف تولیدی و خدمات فنی تهران و رئیس محترم اتحادیه صنف کشباف تهران، بنده را به زیاده‌خواهی متهم کرده و اعلام داشتهاند: «چون ذکایی می‌خواست در ستاد برگزاری نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی عضو شود و دوستان موافقت نکردند، لذا ... »
شاید گذشت ایام، برخی خاطرات و اتفاقات سالهای پیشین را از یاد ایشان برده باشد، اما فکر می‌کنم این اندازه به خاطر داشته باشند که در سال‌هایی که هنوز بنده در سمت مدیرکل دفتر امور چاپ خدمت می‌کردم، ایشان تقاضای ملاقات با بنده را داشتند و من نیز به دلیل انتقادهای مکرر به نمایشگاه و عدم رفع این مشکلات از سوی برگزارکنندگان حاضر به برگزاری این جلسه نبودم تا اینکه به واسطه یکی از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، به همراه آقایان توکل و حسینی به دفتر امور چاپ آمدند و در همان جلسه نیز همان انتقادها را حضوراً اعلام کردم و ایشان نیز قول دادند که برطرف می‌نمایند و پس از آن نیز در مکاتبات مکرر از من درخواست کردند در جلسات شورای سیاستگذاری نمایشگاه شرکت نمایم و من نیز به دلایل پیش گفته امتناع ورزیدم.
جهت مزید استحضار ایشان باید به عرض برسانم که انتقادهای من به نمایشگاه هیچگاه وجه شخصی نداشت، چرا که عموم این انتقادها، بلکه بسیار تندتر از این، در زمان مسئولیتم از طریق مصاحبه مفصل با روزنامه «حیات نو» منتشر شد.
5- به خاطر دارم همزمان با برپایی نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی کشورهای عضو اکو، برگزارکنندگان نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی تهران ابراز می‌داشتند: نمایشگاه پکو می‌تواند یکی از بخشهای جنبی نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی تهران باشد و ما آمادگی داریم این کار را انجام دهیم. اما واقعیت این است که برخی فقط در فضای گلخانه‌ای امکان حیات دارند، نه در هوای آزاد و رقابتی! سوال اینجاست آیا حساسیت کشورهای عضو اکو از بین رفت؟
6- ایشان در بخش دیگری از سخنان خود به سابقه برگزاری نمایشگاههای متعدد توسط شرکت صنوف تولیدی و خدمات فنی تهران اشاره نموده و اعلام کرده‌اند سال گذشته نمایشگاه طلا و مبلمان و ابزار و یراق را برگزار کردیم.
سوال اینجاست اگر سابقه برگزاری این نمایشگاهها موفق بوده است، چرا امسال این وظیفۀ خطیر به عهدۀ این شرکت قرار داده نشده؟ و تنها نمایشگاهی که شرکت صنوف تولیدی و خدمات فنی تهران مجری آن است نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی است؟ (رجوع کنید به وب‌سایت شرکت سهامی نمایشگاههای بین‌المللی تهران- بخش تقویم نمایشگاه سال 1392)
البته همانقدر که شرکت مزبور در برگزاری نمایشگاههای بهاره و پاییزه در تامین مایحتاج عمومی مردم موفق است، در برگزاری نمایشگاههای تخصصی نظیر: چاپ و بسته‌بندی ناکارآمد است و اساساً این دو نمایشگاه متعلق به دو حوزۀ کاملاً متفاوت هستند که هم به لحاظ شرکت‌کنندگان، مخاطبان و شرایط برگزاری اقتضائات خود را دارند.
نمایشگاههای بهاره و پاییزه جزء نمایشگاههای عمومی بازرگانی به منظور تامین نیازهای روزمره و معیشتی مردم همچون حبوبات، پروتئینی، پوشاک و ... است و نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی جزء نمایشگاههای تخصصی و حرفه‌ای است که در هیچ جای دنیا مجری این دو نمایشگاه، یک نفر نیست!
و اما چند سوال:
1- در حالی که بیشترین حجم نمایشگاه مربوط به صنایع بسته‌بندی به ویژه در بخش پرکن‌ها و صنایع غذایی است و به دلیل ناکارآمدی برگزارکنندگان همه روزه بخش چاپ این نمایشگاه کوچکتر می‌شود، آیا بهتر نیست عاقلانه به فکر چاره کار باشید و علاج واقعه را از درون نمائید؟
2- بر اساس آمارهای منتشره از سوی نمایشگاههای معتبر جهانی و همچنین نمایشگاههای منطقه‌ای، هر یک از این نمایشگاهها رشد وسیعی داشته و برخی حتی دو برابر شده‌اند. (به لحاظ شرکت‌کننده و بازدیدکننده) و بعضی از آنان صراحتاً اعلام می‌کنند بخش جدی بازار هدف ما ایران و چاپخانه‌داران ایرانی هستند، در این شرایط با کدام توجیه می‌توان پذیرفت که نمایشگاه چاپ تهران از سالهای اخیر فقط 7 درصد! رشد داشته است؟
3- همانطور که مستحضرید فلسفه وجودی نمایشگاههای بین‌المللی، بازاریابی، بازارسازی و ارتباط متقابل بین‌المللی است. برای این منظور حضور بازدیدکنندگان خارجی به ویژه از کشورهای همجوار نکته حایز اهمیت و ویژه‌ای است. حال با توجه به موقعیت استراتژیک جمهوری اسلامی ایران و کشورهای همسایه نظیر افغانستان، عراق، تاجیکستان، ترکمنستان، آذربایجان و ... که بسیاری از آنان نیازمند استفاده از خدمات صنعت چاپ ایران هستند، در طول سالهای اخیر چند بازدیدکنندۀ فعال در این نمایشگاه حضور داشتهاند و چه قراردادها و توافق‌نامه‌های تجاری به امضا رسیده است؟
4- بدون شک برای موفقیت هر نمایشگاه، به خصوص جذب غرفه‌گذاران خارجی، وجود کادر مجرب، حضور در نمایشگاههای مشابه خارجی و رزرو غرفه در آنها، ارتباط دایمی با مشتریان بالقوه و اعطا نمایندگی به شرکتهای فعال خارجی در این زمینه می‌تواند راهگشا باشد.
دوستان خوب است توضیح دهند به غیر از نمایندگی شرکت Tuyap در ایران (که از شکل و شرایط آن نیز بی‌اطلاع نیستیم) با کدام شرکت دیگر وارد مذاکره شده‌اند و احیاناً نتیجۀ این مذاکرات چه بوده است؟
5- باتوجه به اینکه بسیاری از شرکت‌کنندگان نمایشگاههای چاپ و بسته‌بندی تهران در سالهای گذشته، همچون واردکنندگان دستگاه چاپ دیجیتال، تولیدکنندگان تقویم و سررسیدنامه و چاپخانه‌های افست، به دلیل عدم رضایت از نحوه برگزاری و کیفیت این نمایشگاه، ترجیح داده‌اند در نمایشگاه همجوار (تبلیغات، بازاریابی و صنایع وابسته) حضور پیدا کنند و از این حضور نیز بسیار راضی هستند، برخی اتحادیه‌های محترم با کدام بضاعت تقاضای برگزاری نمایشگاههای تخصصی را دارند؟
6- در نشست خبری مذکور از قول جناب آقای میرمیری اعلام شده است: «تنها نمایشگاهی که خود صنف مربوطه در برگزاری آن مشارکت دارند، نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی تهران است» اما آنچه از عبارت مشارکت به ذهن متبادر می‌شود، شراکت در تصمیم‌گیری، اجرا و سود و زیان مالی است. خوب است جناب ایشان بفرمایند اتحادیه‌های محترم در کدام یک از بخشهای مذکور مشارکت دارند؟!
7- در ادامه این نشست رئیس محترم اتحادیه صحاف تهران فرموده‌اند: «شرکت نمایشگاههای تولیدی از همه اتحادیه‌ها و مجامع تولیدی تشکیل شده است». ایشان در این مجال سعی کرده‌اند به نوعی مشارکت اتحادیه‌ها را در برگزاری نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی تهران تائید نمایند. اما نفرموده‌اند که آیا اتحادیه‌ها نیز در ناکامی‌های این نمایشگاه سهم دارند یا خیر؟ و نکته مهم‌تر اینکه آیا نقش اتحادیه‌ها در این شرکت سمبلیک است یا واقعی؟ به معنای واضح‌تر آیا سودی از بابت سهام این شرکت عاید اتحادیه‌های محترم صنف چاپ می‌شود؟ آیا در طول این هفت دوره گزارش عملکرد مالی نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی به اتحادیه‌ها اعلام شده است؟ البته محاسبه سود و زیان نمایشگاه با محاسبه‌ای سرانگشتی قابل حدس است، اما نکته اینجاست که صنف محترم لیتوگراف، چاپ و صحاف تهران باید بدانند سهامداران این شرکت چه کسانی هستند و از محل برگزاری این نمایشگاه چه میزان سود عاید سهامداران محترم شده است؟
در پایان لازم می‌دانم ضمن سپاس از خبرگزاری مهر و سایر خبرگزاری‌های محترم که صادقانه و دلسوزانه اخبار مربوط به حوزه صنعت چاپ را پی‌گیری می‌نمایند، یک نکته را خدمت دوستانم در صنعت چاپ عرض نمایم و آن اینکه:
صنعت چاپ و مسندهای ناپایدار دنیایی ملک مطلق هیچ یک از ما نیست، که اگر بود امروز در اختیار ما نبود. اگر کسی نقد و انتقادی به عملکرد ما وارد می‌کند، از دو حالت خارج نیست؛ یا از سر دلسوزی است که باید آویزه گوش نمود و از وی تشکر کرد که در این صورت نه تنها چیزی از ارزشهای انسانی ما کم نخواهد شد، بلکه به ترفیع درجات معنوی‌مان خواهد انجامید و یا اینکه خدای نکرده از سر سوء نیت است که در این حال نیز هتاکی و بهتان نه چاره کار خواهد بود و نه شایسته و برازندۀ این صنف فرهنگی!مراقب باشیم آیندگان در مورد ما قضاوت منصفانه‌ای داشته باشند.
ارادتمند- جلال ذکایی
نظر شما